Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong triển khai các biện pháp quản lý Thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động tiếp thị liên kết trên sàn giao dịch thương mại điện tử

Tuy nhiên, với sự tăng trưởng được đánh giá là nhanh nhất trong khu vực Đông Nam Á thì đồng thời cũng đặt ra những thách thức mới, không nhỏ đối với công tác quản lý thuế.

Theo đó, khả năng quản lý đầy đủ các nguồn thu, đối tượng nộp thuế, áp dụng quản lý hiện đại, hiệu quả, phù hợp thông lệ quốc trên nguyên tắc quản lý tuân thủ theo rủi ro trên cơ sở dữ liệu lớn về thương mại điện tử được xây dựng từ cơ sở dữ liệu quản lý thuế và cơ sở dữ liệu về quản lý nhà nước đối với thương mại điện tử từ các bộ, ngành có liên quan.
 

Trong thời gian vừa qua, Bộ Tài chính đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp trong ngắn hạn và dài hạn nhằm tăng cường công tác quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT trong nước và xuyên biên giới như: (1) Tham mưu trình Chính phủ, trình Quốc hội hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật thuế đối với hoạt động TMĐT; (2) Triển khai đồng bộ các hình thức tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế thực hiện chính sách pháp luật thuế đối với hoạt động kinh doanh TMĐT; (3) Triển khai các ứng dụng công nghệ thông tin nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân kinh doanh TMĐT thực hiện các thủ tục về thuế theo hình thức điện tử, đảm bảo cấp độ 4.0 như Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam đăng ký thuế, kê khai, nộp thuế và Cổng thông tin TMĐT tiếp nhận thông tin từ các sàn giao dịch TMĐT; (4) Xây dựng và chính thức vận hành cơ sở dữ liệu về TMĐT; (5) Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với người nộp thuế có hoạt động liên quan đến lĩnh vực TMĐT; (6) Đẩy mạnh hợp tác quốc tế thông qua việc chia sẻ kinh nghiệm giữa các nước và nghiên cứu, chuẩn bị nội dung, thủ tục ký kết các Hiệp định đa phương về phân bổ lợi nhuận đối với hoạt động kinh doanh dịch vụ kỹ thuật số (MLC); (7) Tăng cường công tác phối hợp, chia sẻ, kết nối cơ sở dữ liệu với các Bộ, ngành.

Bên cạnh đó, để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước, quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT, Bộ Tài chính đã chú trọng công tác tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều văn bản chỉ đạo như: Công điện số 889/CĐ-TTg ngày 01 tháng 10 năm 2022 về nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu thuế đối với hoạt động thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số; Chỉ thị số 18/CT-TTg ngày 30 tháng 5 năm 2023 về đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ phát triển thương mại điện tử, chống thất thu thuế, bảo đảm an ninh tiền tệ; Công điện số 56/CĐ-TTg ngày 6 tháng 6 năm 2024 về việc tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực TMĐT, kinh doanh trên nền tảng số. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự chỉ đạo, điều hành kịp thời, quyết liệt, sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và nỗ lực của các cấp, các Bộ, ngành, các địa phương, công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động TMĐT nói chung, quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT nói riêng đã đạt được những kết quả tích cực: theo số liệu quản lý thuế trong 03 năm gần nhất đã ghi nhận kết quả thu thuế từ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh TMĐT năm 2022 là 83 nghìn tỷ đồng; năm 2023 số thuế đã nộp là 97 nghìn tỷ đồng; 5 tháng đầu năm 2024 số thuế đã nộp trên 50 nghìn tỷ đồng. Trong đó, lũy kế đến tháng 6/2024 đã có 102 nhà cung cấp nước ngoài đăng ký, khai thuế và nộp thuế với số thuế là hơn 15,6 nghìn tỷ đồng.

Bộ Công an và Bộ Tài chính (Tổng Cục Thuế) đã hoàn thành việc kết nối, chia sẻ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để thực hiện việc rà soát đồng bộ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với cơ sở dữ liệu về mã số thuế. Đến nay, nếu tính trên số lượng mã số thuế không bao gồm người phụ thuộc và các mã số thuế không có nghĩa vụ thuế hoặc không có thông tin giấy tờ (CMND, CCCD) thì đã hoàn thành trên 90% việc rà soát, đồng bộ cơ sở dữ liệu của Bộ Công an với cơ sở dữ liệu về mã số thuế để triển khai việc chuyển đổi sử dụng CCCD làm mã số thuế theo quy định. Bộ Tài chính (Tổng Cục Thuế) đã hoàn thành việc tích hợp sử dụng tài khoản định danh điện tử (VneID) với các nền tảng quản lý thuế của cơ quan thuế. Kết quả đến nay có 663.157 lượt kết nối, tổng số công dân truy cập là 400.791 lượt.

Bộ Công Thương, Bộ Thông tin và Truyền thông và Ngân hàng Nhà nước đã bước đầu hoàn thành việc chia sẻ cơ sở dữ liệu cho Tổng Cục Thuế, bao gồm: dữ liệu của 929 website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử; dữ liệu về 130 tổ chức hoạt động trong lĩnh vực: viễn thông, quảng cáo, phát thanh truyền hình; dữ liệu về tài khoản thanh toán của trên 9 triệu tổ chức và trên 121 triệu cá nhân tại 96 ngân hàng thương mại. Cả 5 bộ, ngành: Bộ Tài chính, Bộ Công an, Bộ Công Thương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Ngân hàng Nhà nước đã hoàn thành việc thống nhất kế hoạch chi tiết để triển khai Chỉ thị 18/CT-TTg về việc kết nối, chia sẻ dữ liệu theo hình thức điện tử, thường xuyên, đảm bảo kịp thời hỗ trợ công tác quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử.

Ngành Thuế đã tiếp cận hoạt động thương mại điện tử theo các nền tảng có hoạt động thương mại điện tử để áp dụng các biện pháp quản lý thuế phù hợp bao gồm 8 nhóm nền tảng: sàn giao dịch thương mại điện tử; website/ứng dụng thương mại điện tử, nền tảng mạng xã hội, nền tảng giao thông, vận tải, giao nhận; nền tảng đại lý, nền tảng thuê bao, nền tảng quảng cáo, nền tảng kho ứng dụng.

Ngoài ra ngành thuế cũng phân loại người nộp thuế tham gia hoạt động thương mại điện tử theo 2 nhóm chính: cung cấp hàng hóa, dịch vụ trong trong nước (bao gồm: chủ sở hữu nền tảng có hoạt động thương mại điện tử, Tổ chức, cá nhân cung cấp hàng hóa, dịch vụ trong nước thông qua sàn giao dịch thương mại điện tử, mạng xã hội và các nền tảng khác); cung cấp hàng hóa, dịch vụ xuyên biên giới (bao gồm: nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số với tổ chức, cá nhân ở Việt Nam; tổ chức, cá nhân Việt Nam có thu nhập từ hoạt động đăng tải sản phẩm, nội dung thông tin số trên các nền tảng nước ngoài; tổ chức, cá nhân cung cấp hàng hóa, dịch vụ xuyên biên giới thông qua sàn giao dịch thương mại điện tử và các nền tảng khác).

Trong thời gian tới, chính sách pháp luật thuế và chính sách pháp luật chuyên ngành sẽ được củng cố, sửa đổi, bổ sung nhằm bao quát toàn bộ các hoạt động thương mại điện tử, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi trong việc kê khai, nộp thuế, sử dụng hóa đơn điện tử đối với các tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử. Riêng về tăng cường công tác tuyên truyền, hỗ trợ, Tổng Cục Thuế - Bộ Tài chính tiếp tục triển khai các chương trình tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế đã phát huy hiệu quả trong thời gian qua như tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng (báo, đài, truyền hình,…), tổ chức đối thoại trực tiếp với người nộp thuế, tổ chức đường dây nóng 24/7, thực hiện truyền thông qua các đại sứ quán, hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam và các đơn vị tư vấn thuế lớn.

Về củng cố cơ sở dữ liệu thương mại điện tử và áp dụng quản lý theo rủi ro, ngành thuế tiếp tục rà soát và làm giàu sở dữ liệu thương mại điện tử từ các nguồn thông tin từ các bộ, ngành; từ các tổ chức kinh doanh trong hệ sinh thái thương mại điện tử. Trên cơ sở dữ liệu thu thập được, ngành thuế tiếp tục tổ chức dữ liệu, phân tích rủi ro trong đó có sử dụng phương pháp học máy - áp dụng trí tuệ nhận tạo (AI) để xử lý dữ liệu, đưa ra các cảnh báo và triển khai các biện pháp quản lý thuế phù hợp theo từng đối tượng có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử theo nguyên tắc quản lý rủi ro.

Về hiện đại hóa công tác quản lý thuế, ngành thuế tiếp tục triển khai hiện đại hóa công tác quản lý thu, nộp thuế đặc biệt đối với nhóm người nộp thuế là hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo hướng tạo điều kiện thuận lợi tối đa trong việc thực hiện nghĩa vụ khai thuế, nộp thuế theo hình thức điện tử; công tác phối hợp các bộ, ngành, Tổng Cục Thuế, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác phối hợp, kết nối, chia sẻ thông tin giữa các bộ ngành trong khuôn khổ triển khai Chỉ thị 18/CT-TTg về đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu để phục vụ phát triển thương mại điện tử, chống thất thu thuế, bảo đảm an ninh tiền tệ nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động thương mại điện tử nói chung, công tác quản lý thuế nói riêng.