Biến đổi khí hậu và các hiện tượng thời tiết cực đoan đang ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là đối với những khu vực nông thôn.

Đặc biệt, ở Việt Nam, theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, trong vòng 30 năm qua, nhiệt độ trung bình ở Việt Nam đã tăng lên khoảng 0.5°C, trong khi tần suất các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ lụt và khô hạn ngày càng trở nên phổ biến. Hạn hán kéo dài ở các khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, khiến nhiều loại cây trồng như lúa, ngô, cà phê, và hồ tiêu bị ảnh hưởng nặng nề. Thậm chí, theo một nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới, thiệt hại do biến đổi khí hậu đối với ngành nông nghiệp ở Việt Nam có thể lên tới 10% GDP vào năm 2030 nếu không có biện pháp thích ứng kịp thời.

Trong bối cảnh này, việc nâng cao nhận thức của người dân về sự cần thiết của việc chuyển đổi phương thức sản xuất để phù hợp với biến đổi khí hậu là rất quan trọng. Người dân cần chủ động lựa chọn các loại cây trồng và vật nuôi có khả năng chống chịu tốt với điều kiện thời tiết khắc nghiệt, như giống lúa chịu mặn, ngô chịu hạn, hay các giống cây ăn quả có khả năng chịu nắng nóng và ít nước. Một ví dụ điển hình là sự phát triển của mô hình trồng lúa chịu mặn ở các tỉnh ven biển miền Trung. Những giống lúa này đã giúp bà con nông dân giữ được mùa vụ, dù trong điều kiện mặn xâm nhập.

Bên cạnh đó, việc áp dụng các phương pháp nông nghiệp bền vững, như nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tiết kiệm nước, hay canh tác xen canh, không chỉ giúp tăng năng suất mà còn bảo vệ đất đai và nguồn nước. Ví dụ, trong các dự án nông nghiệp hữu cơ ở Đồng bằng sông Cửu Long, nông dân đã nhận thấy lợi ích rõ rệt về chất lượng sản phẩm và giảm chi phí đầu vào. Mặc dù chi phí đầu tư ban đầu có thể cao hơn, nhưng khi áp dụng phương pháp này, người dân có thể tăng trưởng lợi nhuận lâu dài nhờ việc giảm thiểu sự phụ thuộc vào hóa chất và thuốc trừ sâu, đồng thời bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

 

Tuy nhiên, thực tế cho thấy không phải mọi nông dân đều sẵn sàng hoặc có đủ khả năng để áp dụng những thay đổi này. Sự thiếu hụt thông tin, kiến thức và kỹ thuật, cùng với chi phí đầu tư ban đầu cao, là những rào cản lớn. Do đó, tuyên truyền về các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu cần được kết hợp với việc hỗ trợ về mặt tài chính, kỹ thuật và tư vấn để giúp người dân hiểu rõ lợi ích lâu dài của việc thay đổi phương thức sản xuất.

Các chiến lược truyền thông cần tập trung vào việc cung cấp thông tin rõ ràng, dễ hiểu về những nguy cơ do biến đổi khí hậu, đồng thời chỉ ra những lợi ích của việc chuyển sang các mô hình sản xuất bền vững. Các chương trình hỗ trợ từ chính phủ, như tín dụng ưu đãi hoặc trợ cấp cho nông dân áp dụng công nghệ mới, sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích người dân tham gia. Hơn nữa, việc kết nối các nông dân lại với nhau để chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực sẽ giúp tăng cường tính cộng đồng và tạo ra một mạng lưới hỗ trợ mạnh mẽ.

 

Thực tế hiện nay cho thấy sự cần thiết phải có những hành động quyết liệt và đồng bộ để đảm bảo nền nông nghiệp phát triển bền vững, không chỉ đối phó với những thách thức hiện tại mà còn chuẩn bị tốt cho tương lai.