Theo Điều 3 Pháp lệnh phòng, chống mại dâm năm 2003: “Mại dâm là hành vi mua dâm, bán dâm”, trong đó “Bán dâm là hành vi giao cấu của một người với người khác để được trả tiền hoặc lợi ích vật chất khác” và “Mua dâm là hành vi của người dùng tiền hoặc lợi ích vật chất khác trả cho người bán dâm để được giao cấu”.
Theo đó, mại dâm là khi có hành vi giao cấu (hoặc chưa thực hiện được hành vi nhưng có mục đích “giao cấu”) giữa người mua dâm với người bán dâm và để thực hiện mục đích giao cấu người mua dâm phải trả tiền hoặc lợi ích vật chất khác cho người bán dâm. Hành vi kích dục bằng tay, miệng … cho khách của các tiếp viên quán cà phê không phải là hành vi giao cấu nên không được coi là hoạt động mại dâm.
Tại Điểm a khoản 1 Điều 20 Nghị định số 178/2004/NĐ-CP ngày 15/10/2004 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh phòng, chống mại dâm quy định: Các tổ chức, cá nhân sử dụng việc mua dâm, bán dâm và các hoạt động tình dục khác làm phương thức kinh doanh nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị phạt tiền từ 15 triệu đồng đến 20 triệu đồng.
Từ đó, các quán cà phê sử dụng nhân viên ăn mặc hở hang thực hiện các hành vi kích dục cho khách bị coi là sử dụng “các hoạt động tình dục khác làm phương thức kinh doanh” và cũng phải chịu hình thức xử lý như hành vi mua dâm, bán dâm là bị phạt tiền từ 15 triệu đồng đến 20 triệu đồng.
Ngoài ra, tại khoản 3 Điều 20 Nghị định số 178/2004/NĐ-CP, ngoài việc bị phạt tiền, các quán cà phê kinh doanh hoạt động kích dục trên còn bị tước quyền sử dụng giấy phép (Nếu các quán cà phê được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cho hộ kinh doanh cá thể hoặc doanh nghiệp).
Pháp luật hiện hành chưa có quy định về việc xử lý hình sự đối với người sử dụng “các hoạt động tình dục khác làm phương thức kinh doanh” nhưng các hành vi mại dâm - tùy từng trường hợp cụ thể - sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo các tội danh tương ứng.
Việc mua, bán dâm giữa khách hàng và tiếp viên của các quán cà phê trên thì tùy từng trường hợp, chủ cơ sở kinh doanh quán cà phê có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “chứa mại dâm” theo Điều 254 Bộ luật hình sự nếu việc mua, bán dâm được thực hiện ngay tại quán; hoặc tội “môi giới mại dâm” theo Điều 255 Bộ luật hình sự nếu việc mua, bán dâm được thực hiện ở ngoài quán nhưng việc bán dâm của tiếp viên được chủ quán cà phê đồng ý, có ăn chia tiền bán dâm với tiếp viên.
Điều 254 Bộ luật hình sự quy định: “Người nào chứa mại dâm thì bị phạt tù từ một năm đến 7 năm”; tội “chứa mại dâm” còn có ba khung hình phạt nặng hơn; trong đó mức hình phạt cao nhất cho tội này có thể là tù chung thân; người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 100 triệu đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản, phạt quản chế từ một năm đến 5 năm.
Bên cạnh đó, Điều 255 Bộ luật hình sự quy định về tội “môi giới mại dâm”, theo đó: “Người nào dụ dỗ hoặc dẫn dắt người mại dâm thì bị phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm”; tội “môi giới mại dâm” cũng có ba khung hình phạt tăng nặng; trong đó mức hình phạt cao nhất cho tội này lên đến 20 năm tù; người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 1 triệu đến 10 triệu đồng.
Về việc xử lý đối với khách hàng của các quán cà phê kinh doanh hoạt động kích dục được quy định tại khoản 1 Điều 22 Nghị định số 73/2010/NĐ-CP ngày 12/7/2010 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh và trật tự, an toàn xã hội. Theo đó thì người có hành vi lạm dụng tình dục sẽ bị phạt tiền từ 100.000 đến 200.000 đồng. Nếu khách hàng của quán có hành vi mua dâm thì bị xử phạt theo quy định tại Điều 17 Nghị định số 178/2004/NĐ-CP (có thể bị phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng); mức phạt tiền cao nhất mà người mua dâm có thể bị phạt là từ 5 triệu đến 10 triệu đồng.
Điều 256 Bộ luật hình sự quy định về hành vi “mua dâm người chưa thành niên”. Nếu mua dâm người chưa thành niên (từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi) thì bị phạt tù từ 01 năm đến 5 năm; mua dâm trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi thì bị phạt tù từ 3 năm đến 8 năm, trường hợp nghiêm trọng thì bị phạt tù đến 15 năm. Người phạm tội còn bị phạt tiền từ 5 triệu đến 10 triệu đồng.